Η Ιστορία της Ελλάδας μετά την Επανάσταση του 1821 είναι συχνά παρουσιασμένη ως μια πορεία προς την ανεξαρτησία. Όμως, πίσω από το επίσημο αφήγημα, διατηρείται ένας πυρήνας διαρκούς εξάρτησης: από ξένες Δυνάμεις, ξένους Θεσμούς, και σήμερα — από υπερεθνικούς μηχανισμούς ελέγχου.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, πρώτος Κυβερνήτης της ελεύθερης Ελλάδας, υπήρξε οραματιστής ενός ανεξάρτητου κράτους. Το όραμά του, ωστόσο, σκοντάφτει από την αρχή στα συμφέροντα και τις βλέψεις των τριών Μεγάλων Δυνάμεων. Η δολοφονία του το 1831 δεν είναι απλώς η πτώση ενός ανθρώπου, αλλά η πτώση της πιθανότητας να θεμελιωθεί ένα κράτος με εσωτερική βούληση. Η αντικατάστασή του με τον ανήλικο Βαυαρό Όθωνα, και η επιβολή του καθεστώτος Αντιβασιλείας (1833–1835), ενσαρκώνει το πέρασμα από μια απόπειρα αυτοθέσμισης σε ένα καθεστώς εξωτερικού διορισμού.
Η Ελλάδα, ήδη από τα πρώτα της βήματα, γίνεται "ανεξάρτητο κράτος υπό εγγύηση": ένα παράδοξο πολιτικής φιλοσοφίας. Δεν καθορίζει η ίδια τους όρους της ανεξαρτησίας της.
Η αλήθεια είναι πως αυτή η λογική δεν εξέλιπε. Απλώς άλλαξε μορφή.
Στη σύγχρονη εποχή, η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδίως στην Ευρωζώνη, προσέφερε σταθερότητα και διεθνή στήριξη. Όμως μαζί με αυτά, συνεπάγεται και:
την απώλεια νομισματικής πολιτικής,
την εξάρτηση από την ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική πειθαρχία,
την υποχρέωση εφαρμογής υπερεθνικών αποφάσεων.
Ιδιαίτερα από το 2010 και μετά, όταν εισήλθε στα Μνημόνια, η Ελλάδα τέθηκε υπό καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας — όχι πολύ διαφορετικό, στη λογική του, από εκείνο της Αντιβασιλείας. Μπορεί να μην υπάρχει εξωτερικός βασιλιάς, αλλά υπάρχουν εξωτερικά "τεχνικά κλιμάκια" που ορίζουν τι είναι δυνατόν να γίνει.
Η εξάρτηση αυτή δεν είναι μόνο οικονομική· είναι θεσμική, πολιτική και — εν τέλει — πολιτισμική. Η Ελλάδα δείχνει να αναπαράγει, σε νέο περιτύλιγμα, τον ίδιο μηχανισμό: δεν συγκροτεί από μόνη της τον Λόγο των θεσμών της, αλλά προσαρμόζεται σε λογικές που έχουν ήδη διατυπωθεί αλλού.
Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι πια "αν" είμαστε ανεξάρτητοι. Το ερώτημα είναι:
μπορούμε να αρθρώσουμε έναν δικό μας θεσμικό Λόγο;
Ο Καποδίστριας προσπάθησε. Δεν πρόλαβε. Εμείς σήμερα, παρά την εξάρτηση, έχουμε φωνή. Θα τη χρησιμοποιήσουμε για ουσία ή για επιφανειακές εναλλαγές εξουσίας;
Η ιστορική συνέχεια της εξάρτησης μπορεί να ανακοπεί μόνο με εσωτερική μεταβολή. Όχι εναντίον των άλλων, αλλά υπέρ της αυτεπίγνωσης μας ως κοινότητας με Λόγο.