Η εκπαίδευση, όπως συχνά την αντιλαμβανόμαστε, δεν είναι απλώς μια διαδικασία συσσώρευσης πτυχίων ή διαπιστευτηρίων. Είναι περισσότερο μια επιστροφή, μια επανασύνδεση με εκείνη την πρωταρχική αρχή που μας καθιστά ανθρώπινους. Στην ελληνική σκέψη, η “παιδεία” δεν σημαίνει μόνο γνώση υπό τη στενή έννοια, αλλά καλλιέργεια – καλλιέργεια της ψυχής, του ήθους και της κατανόησης της ουσίας της ύπαρξής μας.
Όταν λέμε ότι τα πτυχία δεν κάνουν τον άνθρωπο, εννοούμε πως τα τυπικά πιστοποιητικά δεν αρκούν για να αγγίξουν την ουσία της ανθρωπινότητας. Η γνώση της ελληνικής αρχής, αυτής της πρώτης ώθησης προς την αναζήτηση της αλήθειας, υπενθυμίζει στον άνθρωπο ποιος είναι στην πραγματικότητα. Αυτή η γνώση δεν τον “μετατρέπει” σε κάτι άλλο· αντιθέτως, του προσφέρει το εργαλείο για να διαλύσει τις στρώσεις άγνοιας, φόβου και προκατάληψης που ενδεχομένως τον έχουν καλύψει.
Αυτή η υπενθύμιση είναι πράγματι δραστική, γιατί διαταράσσει την αδράνεια της συνήθειας και τον αναγκάζει να δει πέρα από το επιφανειακό. Ταυτόχρονα, είναι ήπια, γιατί δεν επιβάλλει κάτι ξένο, αλλά φέρνει τον άνθρωπο πίσω στον ίδιο του τον εαυτό. Είναι σαν να ανακαλύπτει κανείς ξανά μια ξεχασμένη φωνή μέσα του, μια φωνή που υπήρχε πάντα, αλλά που τώρα μπορεί να ακούσει καθαρότερα και να κατανοήσει βαθύτερα.
Έτσι, ο αναγνώστης-γνώστης που θα βρεθεί μπροστά σε αυτήν την προσέγγιση δεν θα νιώσει ότι πρέπει να “γίνει κάτι άλλο”. Αντίθετα, θα νιώσει ότι θυμάται κάτι που ήδη είναι. Και αυτή η ανάμνηση είναι που ξαναζωντανεύει την ανθρωπινότητά του. Είναι η ελληνική αρχή που του ψιθυρίζει πως η γνώση δεν είναι αποθήκευση πληροφοριών, αλλά ένα μονοπάτι προς τη βαθύτερη κατανόηση του εαυτού του και της σχέσης του με τον κόσμο.