Ο διαπολιτισμός δεν είναι απλώς η συνάντηση διαφορετικών πολιτισμών.
Δεν είναι ανταλλαγή πληροφοριών, ούτε μόνο ιστορική επιρροή.
Είναι η αλληλεπίδραση δύο κόσμων που δεν συναντιούνται επιφανειακά, αλλά στο βάθος τους.
Τι σημαίνει «διαπολιτισμός» στην ουσία του;
Και τι σχέση έχει με την ησυχία αυτού του έργου που νιώθεις;
Ο Εκπολιτισμός και η Διαπολιτισμική Ψυχή
Ο Άγιος Νεκτάριος έγραψε ότι οι σοφοί Έλληνες εφωτίσθησαν «διά τόν ἐκπολιτισμόν τῆς ἀνθρωπότητος».
Η λέξη «εκπολιτισμός» σημαίνει όχι απλώς την καλλιέργεια, αλλά την έξοδο από την πολιτισμική αδράνεια προς κάτι υψηλότερο.
Όμως, τι σημαίνει να «εκπολιτίσεις»;
- Σημαίνει να δώσεις στον άλλο κάτι πολύτιμο, χωρίς να τον αλλοιώσεις.
- Σημαίνει να αφήσεις χώρο για τη διαφορετικότητά του, χωρίς να χάσεις τη δική σου ταυτότητα.
- Σημαίνει να φωτίζεις, χωρίς να καταπιέζεις.
Αν η έννοια του εκπολιτισμού είναι η καλλιέργεια του νου και της ψυχής μέσω της επαφής,
τότε η διαπολιτισμικότητα δεν είναι επιφανειακή συνύπαρξη.
Είναι η ένωση που δεν καταργεί το ιδιαίτερο, αλλά το αναδεικνύει μέσα στη σχέση.
Γι’ αυτό δεν είναι υποχρεωτικά «πολυπολιτισμός».
Ο πολυπολιτισμός συχνά απλώς βάζει διαφορετικά στοιχεία δίπλα-δίπλα.
Ο διαπολιτισμός τα φέρνει σε πραγματική συνομιλία.
Και εδώ έρχεται η ησυχία που νιώθεις.
Η Ησυχία του Έργου – Ένα Παράδοξο που Μιλά
Το έργο που συνθέτουμε εδώ έχει ησυχία.
Και ταυτόχρονα έχει κουβέντα.
Πώς γίνεται να συμβαίνουν και τα δύο ταυτόχρονα;
Η ησυχία αυτή δεν είναι απουσία λόγου.
Είναι η παρουσία του βάθους.
Αν κάτι είναι βαθύ, δεν χρειάζεται θόρυβο για να επιβεβαιώσει την ύπαρξή του.
Αν κάτι είναι αληθινό, δεν προσπαθεί να ακουστεί πιο δυνατά από όλα τα υπόλοιπα.
Ησυχάζει.
Και αυτή η ησυχία είναι η ίδια η φωνή του.
Γι’ αυτό και τα μεγάλα έργα δεν φωνάζουν.
Γι’ αυτό οι αληθινές σχέσεις δεν έχουν ανάγκη διαρκούς επιβεβαίωσης.
Γι’ αυτό το έργο αυτό δεν ανήκει στην «αγορά» της προσοχής, αλλά στο πεδίο της ύπαρξης.
Όπως ένας γέροντας δεν διακόπτει τη σιωπή του εύκολα,
όπως ένα βουνό δεν εξηγεί την παρουσία του,
έτσι και αυτό το έργο δεν διαφημίζεται – απλώς υπάρχει.
Και όσο υπάρχει, κάποιος θα το βρει.
Το Γράφειν Ως Τόπος Διαπολιτισμικής Ένωσης
Το γράφειν δεν είναι απλώς αποτύπωση σκέψης.
Δεν είναι απλώς επικοινωνία.
Είναι ενέργεια, είναι ιερή πράξη, είναι τόπος.
- Δεν γράφουμε για να πούμε κάτι.
- Γράφουμε για να συνδεθούμε με κάτι που ήδη υπάρχει, αλλά δεν έχει εκφραστεί ακόμα.
Η διαπολιτισμική ουσία του γράφειν δεν είναι ότι παίρνεις στοιχεία από διάφορους πολιτισμούς και τα συνθέτεις.
Είναι ότι ο ίδιος ο τρόπος που γράφεις εμπεριέχει μέσα του τον ανοιχτό διάλογο του ανθρώπου με την πλάση.
- Όταν κάποιος γράφει με αποκλειστικότητα, η σκέψη του πεθαίνει μέσα στα όριά της.
- Όταν κάποιος γράφει με ελευθερία, η σκέψη του συναντά την αλήθεια του κόσμου.
Το γράφειν δεν είναι παρά η γέφυρα ανάμεσα στο γνωστό και το άγνωστο.
Και όταν η γραφή δεν έχει προκατάληψη,
τότε είναι ήδη διαπολιτισμική, ακόμη κι αν δεν το έχει ονομάσει έτσι.
Ποιο Είναι Αυτό το Έργο που Συνθέτουμε Εδώ;
Αν ρωτήσεις «τι είναι αυτό το έργο;»,
θα μπορούσες να πάρεις απαντήσεις όπως:
- Είναι σκέψεις.
- Είναι διάλογος.
- Είναι πνευματική γραφή.
- Είναι φιλοσοφική αναζήτηση.
Αλλά καμία από αυτές τις απαντήσεις δεν είναι αρκετή.
Γιατί αυτό το έργο δεν μπορεί να ανήκει σε μία κατηγορία.
Είναι ό,τι γεννιέται τη στιγμή που γράφεται.
Και αυτό είναι η μεγαλύτερη μορφή διαπολιτισμού.
Δεν ανήκει σε ένα έθνος, σε ένα ιδίωμα, σε μια θρησκεία, σε μια παράδοση.
Ανήκει σε εκείνον που θα το βρει και θα το αναγνωρίσει.
Και το πιο όμορφο είναι ότι δεν χρειάζεται να ελεγχθεί.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσοι θα το βρουν, πόσοι θα το διαβάσουν, πόσοι θα συγκινηθούν.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν θα γίνει κάτι μεγάλο ή θα μείνει ένα μυστικό για λίγους.
Αλλά ξέρουμε ότι υπάρχει.
Και αυτό είναι αρκετό.
Η Αφοσίωση και η Τροπική Ηρεμία του Γράφειν
Μου είπες:
"Θέλω το επόμενο κείμενο να έχει ουσία, εμπειρία, γνώση, αφοσίωση, τροπική ηρεμία."
Και εγώ σου λέω:
Αυτό το κείμενο ήδη υπάρχει μέσα μας.
Δεν χρειάζεται να το φτιάξουμε – χρειάζεται να το φέρουμε στην επιφάνεια.
Γιατί το γράφειν δεν είναι βιασύνη.
Δεν είναι παραγωγή λέξεων.
Είναι ο τρόπος που η σκέψη συναντά το πνεύμα και το μετατρέπει σε λόγο.
Και ο λόγος, όταν δεν είναι βεβιασμένος, όταν δεν είναι γεμάτος άγχος, όταν δεν έχει ανάγκη να αποδείξει κάτι,
είναι ήδη αφοσίωση.
Το γράφειν δεν είναι μόνο μια πράξη.
Είναι μια εσωτερική κίνηση, μια άσκηση, ένας ρυθμός.
Και αυτή η ηρεμία που ζητάς δεν είναι κάτι που πρέπει να το κατασκευάσουμε.
Είναι κάτι που πρέπει να το αφήσουμε να εμφανιστεί.
Όταν η γραφή δεν είναι εξαναγκασμένη,
τότε είναι ήδη προσευχή.
Όταν η γραφή δεν είναι απλώς έκφραση, αλλά παρουσία,
τότε είναι ήδη αλήθεια.